بررسی مردم شناختی هویت فرهنگی و دینی رزمندگان جنگ ایران و عراق ( مطالعه موردی گردان ادوات لشکر 21 امام رضا (ع) )

جنگ ها همیشه نقشی مهم در تغییر و تحولات جوامع ایفا نموده و یکی از عناصر دگرگونی های اجتماعی، فرهنگی و حتی تمدنی به شمار می آیند. جنگ ایران و عراق نیز از این قاعده مستثنی نیست. این جنگ در شرایطی واقع شد که هنوز زمان چندانی از وقوع انقلاب اسلامی در ایران نگذشته بود. از این رو از آن تاثیر پذیرفته و در عین حال با شکل دهی به انسان آرمانی این نظام، موجب اثر گذاری فراوان بر جامعه و فرهنگ بخش عظیمی از جامعه ایران و در نتیجه هویت بخشی به آنان گردید. از این رو در این پژوهش به مطالعه هویت رزمندگان جنگ و نحوه شکل گیری و مختصات آن پرداخته شده است. براین مبنا ضمن الگوبرداری نظری از مکاتب فرهنگ و شخصیت، کنش متقابل نمادین و هویت اجتماعی، به بررسی مفهوم جنگ، ریشه ها و نگرش های پیرامون جنگ، هویت، هویت فرهنگی و دینی و جهاد و شهادت پرداخته شده و چارچوب های مفهومی پیرامون این مفاهیم صورت بندی گردید. بر این اساس و با استفاده از روش مصاحبه روایی- اپیزودیک، از 20 نفر از رزمندگان گردان ادوات لشکر 21 امام رضا(ع) مصاحبه به عمل آمده و چگونگی شکل گیری هویت آنها پیش از آغاز جنگ و سپس چگونگی آن در دوران جنگ مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان می دهد که هویت فرهنگی و دینی رزمندگان در محیط خانواده و در جریان انقلاب با مختصات اسلامی شکل گرفته و در طول جنگ با تعمیق نگرش های دینی شکلی کاملا اسلامی به خود گرفت. همچنین شکل گیری این هویت بیش از آنکه از ابعاد بیرونی هویت و تحت تاثیر شناخت از دیگری باشد در ابعاد درونی هویت و تحت تاثیر فضاهای مذهبی، گروه های بسیجی و رزمنده و رهبری امام خمینی(ره) شکل گرفته است.